Lawenda - jak ją uprawiać i pielęgnować?
Pięknie pachnąca i kwitnąca krzewinka – lawenda ! Ta wspaniała roślinka coraz częściej gości w naszych ogrodach. Kojarzy się z Francją i charakterystycznymi odurzająco pachnącymi fioletowobłękitnymi polami. W Polsce także można się cieszyć urokiem lawendy, bo nadaje się ona do samodzielnego uprawiania w ogrodzie.
A więc jak uprawiać lawendę ?
Lawenda potrzebuje ciepła – słonecznego miejsca i dobrze zdrenowanego, przepuszczalnego podłoża, najlepiej z dużą zawartością wapnia (zbyt kwaśną ziemię trzeba zwapnować kredą lub dolomitem). Jeśli lawenda ma być posadzona na gruncie słabo przepuszczalnym, na dnie dołka warto ułożyć drenaż z kawałków potłuczonej doniczki. Lawenda nie lubi podmokłego gruntu. Lepiej sadzić lawendę tam, gdzie jest za sucho niż zbyt mokro, ale najbardziej ceni sobie stałą wilgotność podłoża. Do uprawy lawendy w naszej strefie klimatycznej trzeba wybierać odmiany mrozoodporne jak np. lawenda wąskolistna Hidcote. Lawendę sadzi się co 30-40 cm. Stanowisko uprawy lawendy powinno być przewiewne, gdyż lawenda wymaga dobrej cyrkulacji powietrza. Dlatego roślin nie należy sadzić w nadmiernym zagęszczeniu ani w zagłębieniach terenu, gdzie jest zbyt wilgotno i tereny są nadmiernie osłonięte od wiatru. W takich warunkach lawenda łatwo zapada na choroby grzybowe. Roślinie nie sprzyja też zbyt ciężka, gliniasta gleba. Dlatego przed sadzeniem lawendy ziemię warto rozluźnić, dodając do niej piasek i dobrze rozłożony kompost (aby je wymieszać, ziemię z tymi dodatkami przekopujemy szpadlem). Choć lawenda lubi gleby niezbyt wilgotne gleby, w okresach suszy, szczególnie w przypadku nowo posadzonych roślin, należy pamiętać o regularnym podlewaniu roślin. Pamiętajmy przy tym aby nie zraszać liści i kwiatów, a wodę dostarczać bezpośrednio do ziemi. W przypadku uprawy lawendy w doniczkach i skrzynkach balkonowych, rośliny należy podlewać często ale niewielkimi ilościami wody, tak aby nigdy lawenda nie stała w mokrej glebie ale też aby ziemia w doniczce nie była całkowicie przeschnięta przez dłuższy czas.
Ważne !
Dobrej jakości sadzonek lawendy, podobnie zresztą jak wielu innych roślin, szukajmy bezpośrednio u szkółkarzy lub w sklepach ogrodniczych, w których rośliny są odpowiednio zadbane, opisane nazwą gatunku i odmiany, o wiadomym źródle pochodzenia. Zwróćmy przy tym uwagę, czy rośliny nie wyglądają na przesuszone lub, w drugą stronę, na nadmiernie zawilgocone. Zbyt intensywnie podlewane sadzonki lawendy, przetrzymywane w długotrwałym zacienieniu pomieszczeń magazynowych (co nieraz ma miejsce w magazynach sklepów wielkopowierzchniowych) mogą mieć uszkodzone korzenie i po zakupie szybką zaczną nam marnieć.
Co robić aby lawenda pięknie nam rosła i kwitła ?
Cięcie lawendy jest ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym w uprawie tej rośliny. Wyróżnia się dwa rodzaje cięcia - cięcie pielęgnacyjne (formujące) oraz cięcie pędów kwiatowych na bukiety. Aby uzyskać rośliny gęste i foremne, powinno się je ciąć co roku na jesieni, skracając pędy o połowę. Podstawowym terminem cięcia formującego lawendy jest wrzesień. Czasem jednak, w przypadku wyjątkowo sprzyjającej, ciepłej pogody, przy której lawenda powtarza kwitnienie, termin cięcia można opóźnić. Ważne jednak aby wszelkie cięcia pielęgnacyjne zakończyć co najmniej na 4 tygodnie przed nadejściem pierwszych mrozów. Zbyt późno przycięta lawenda będzie narażona na przemarzanie. Pielęgnacyjne cięcie lawendy wiosną nie jest zalecane ze względu na możliwość uszkodzenia pąków kwiatowych, które dopiero się zawiązują. Ryzykujemy zatem, że kwitnienie lawendy będzie znacznie słabsze. Inną kwestią jest zbiór lawendy, czyli ścinanie pędów kwiatowych na bukiety. To cięcie warto wykonać w początkowej fazie kwitnienia, dzięki czemu lawendowe bukiety będą trwałe i pozwolą długo cieszyć się uwalnianym lawendowym aromatem.
Czy i jak możemy samodzielnie rozmnażać lawendę ?
Lawendę możemy rozmnażać samodzielnie przez wysiew nasion lecz siewki zazwyczaj nie powtarzają cech odmianowych i tą metodą możemy rozmnażać głównie czyste gatunki. Nasiona lawendy zbiera się, kiedy są suche i czarne (dojrzałe) i wysiewa w kwietniu do skrzyneczek. Należy tutaj pamiętać, że niezbędne jest przedsiewne przygotowanie nasion, polegające na kilkutygodniowym ich wychłodzeniu. Nasiona wysiewamy rzutowo i lekko przykrywamy piaskiem. Wschodów można się spodziewać po około 6 tygodniach. Rośliny pozostawiamy do wiosny następnego roku w zacisznym miejscu, odpowiednio przykrywając. W celu rozkrzewienia warto je uszczykiwać. Na miejsce stałe młode lawendy wysadzamy jesienią.
Najlepszą metodą jest rozmnażanie przez sadzonki. Optymalnym terminem na pobranie sadzonek lawendy jest koniec lata - od drugiej połowy sierpnia do początku września. Na sadzonki ścinamy pędy zdrowe i silne, a miejscem cięcia powinien być odcinek już zdrewniały o lekko zbrązowiałej barwie. Sadzonkę przycina się też od góry, aby nadmiar liści nie powodował zbyt dużej utraty wody w okresie gdy roślina nie ma jeszcze korzeni i nie może jej pobrać z gleby. Przed wsadzeniem w ziemię, dolne końcówki sadzonek warto zanurzyć w ukorzeniaczu. Po posadzeniu rośliny podlewamy drobnym strumieniem wody i zakrywamy agrowłókniną, tak aby uzyskać przestrzeń między roślinami o podwyższonej wilgotności powietrza.
Trzecim sposobem jest rozmnażanie lawendy przez odkłady. W tym celu należy wybrać jak najdłuższy pęd lawendy i przygiąć go, przytwierdzając do podłoża np. drutem wygiętym na kształt litery U. W następnym roku wyrosną nowe korzenie i odkład będzie można odciąć od rośliny matecznej. Na nowe miejsce ukorzenioną roślinkę przesadzamy jesienią.
