Fenkuł czyli koper włoski - delikates wśród warzyw
Fenkuł jest warzywem, które do niedawna było mało znane i w związku z tym niezbyt często gościło na naszych talerzach. Warzywo to jednak zyskuje coraz większą popularność. I słusznie. Jest to bowiem przyprawa nadal stosunkowo egzotyczna, posiadająca jednak ciekawe walory smakowe oraz intensywny, nieco anyżkowy aromat. Fenkuł ponadto jest gatunkiem o wysokiej wartości odżywczej, właściwościach leczniczych oraz szerokim zastosowaniu kulinarnym. Jego uprawa nie jest skomplikowana, dlatego warto mieć go w swoim ogrodzie.
Co warto wiedzieć o fenkule?
Fenkuł to warzywo należące do rodziny selerowatych, spotykane również pod nazwą koper włoski lub koper słodki. W warunkach naturalnych występuje w strefie klimatu śródziemnomorskiego. Fenkuł jest bliskim krewnym kopru ogrodowego, odróżnia go jednak pokrój. W ciepłych rejonach świata uprawiany jest jako roślina wieloletnia, w Polsce jest rośliną jednoroczną. Fenkuł osiąga wysokość 90-200 cm, wyróżnia się silnie rozgałęzionymi i ulistnionymi pędami. Liście kopru włoskiego są pierzaste i mają pochwiaste nasady. Wraz z łodygą tworzą one u dołu rośliny jadalne, bulwiaste zgrubienie, nazywane bulwą lub cebulą. W przeciwieństwie do kopru ogrodowego, który nie tworzy jadalnych bulw łodygowych, a w kuchni stosuje się przede wszystkim jego liście, fenkuł w całości jest jadalny.
Jak uprawiać koper włoski?
Fenkuł, pomimo egzotycznego pochodzenia, nie jest rośliną trudną w uprawie. Śmiało więc możesz uprawiać go w swoim ogrodzie, zapewniając mu pewne warunki środowiskowe. W przypadku kopru włoskiego przede wszystkim zadbaj o dobrze nasłonecznione i osłonięte od wiatru stanowisko. W cieniu roślina rośnie gorzej i ma mniejsze cebule. Koper włoski oczekuje również przepuszczalnej, żyznej gleby, bogatej w składniki pokarmowe. W ubogiej glebie i suchym klimacie koper włoski może stać się bardziej gorzki. Fenkuł możesz uprawiać z rozsady lub wysiewając go bezpośrednio do gruntu. Nasiona fenkułu należy wysiewać na przełomie marca i kwietnia, najlepiej wykorzystać do tego wielodoniczki lub skrzynki wysiewne. Rozsady kopru włoskiego sadzi się od maja do połowy czerwca. Bezpośredni wysiew powinieneś przeprowadzić się od połowy kwietnia w rzędach co 30 cm. Po wzejściu wykonaj przerywkę roślin, pozostawiając je co 20-30 cm w rzędzie. Nie zaleca się uprawy fenkułu w towarzystwie kopru ogrodowego lub kolendry, ponieważ zapylają się one wzajemnie. W efekcie otrzymane egzemplarze pozbawione są charakterystycznego aromatu.
Zbiory fenkułu
W zależności od odmiany kopru włoskiego, plon zgrubień będziesz mógł zbierać od lipca do listopada. Warto jednak zachować ostrożność przy zbieraniu fenkułu późną jesienią. Rośliny te bowiem narażone są na przemarzanie. Dlatego jeśli posiadasz odmiany późniejsze, zbierz je przed pojawieniem się znaczących spadków temperatury. Zbiór cebul fenkułu przeprowadź po około trzech miesiącach od posadzenia, gdy rośliny będa posiadać 5-8 liści i osiągną średnicę powyżej 10 cm. Po zbiorze koper włoski możesz przechowywać przez kilka tygodni w chłodnym pomieszczeniu, np. w piwnicy. Pojedyncze, świeże egzemplarze możesz przechowywać w lodówce w szczelnie zamkniętym pojemniku nawet przez dwa tygodnie.
Właściwości kopru włoskiego
Koper włoski doceniany jest za różnorodne właściwości zdrowotne. Od dawna używany jest w medycynie naturalnej. Ma on również zastosowanie w kosmetologii oraz w kuchni. Oto niektóre z nieocenionych właściwości kopru włoskiego:
- poprawia trawienie
- pobudza pracę żołądka i jelit
- zwiększa wydzielanie żółci i soku żołądkowego
- obniża ciśnienie krwi i poziom cholesterolu
- zapobiega udarom i zawałom
- korzystnie wpływa na układ nerwowy
- jest cennym źródłem potasu i witamin (B, C, D, K)
- zawiera duże ilości błonnika i kwasu foliowego
- odświeża oddech
- działa antybakteryjnie i przeciwgorączkowo
- ma działanie moczopędne
❗UWAGA
Pomimo wielu wspaniałych właściwości kopru, w niektórych przypadkach należy uważać z jego stosowaniem. Ze względu na zawartość olejków eterycznych spożywania kopru włoskiego powinny unikać kobiety w ciąży. Należy również zachować ostrożność podczas zażywania antybiotyków stosowanych przy infekcjach bakteryjnych dróg moczowych oraz dolnych dróg oddechowych. Fenkuł może bowiem zmniejszać absorpcję leku.
Fenkuł w kuchni
W kuchni można wykorzystać wszystkie części kopru włoskiego, również liście i łodygi. Przede wszystkim jednak fenkuł uprawiany jest dla smacznej, dużej cebuli. Koper włoski nadaje potrawom anyżowo-korzenny aromat i orientalny charakter. Cebulę fenkułu wykorzystuje się w kuchni na wiele sposobów. Można spożywać ją na surowo, gotować, grillować, zapiekać lub dusić. Warto jednak wiedzieć, że obróbka cieplna powoduje zanik charakterystycznego anyżowego aromatu. Świeże liście kopru włoskiego wykorzystuje się m.in. do dekoracji potraw lub jako przyprawę. Fenkuł można także dodawać do zup oraz sałatek. Doskonale pasuje do dań z serkiem twarogowym, grzybami a nawet owocami morza. Olejkiem z kopru włoskiego ponadto aromatyzuje się herbaty, likiery, wina oraz wyroby cukiernicze.
ℹ️ WARTO WIEDZIEĆ
Fenkuł polecany jest też w trakcie odchudzania oraz detoksykacji organizmu. Bulwy kopru włoskiego są niskokaloryczne, dlatego bez obaw mogą je zjadać osoby walczące z nadmiarem kilogramów.
