Zamieranie pędów - groźna choroba malin i jeżyn

Zamieranie pędów to jedna z groźniejszych chorób atakujących krzewy malin i jeżyn. Może przyczynić się do dużych strat, głównie w plonie. Walka z zamieraniem pędów może stanowić nie lada wyzwanie! Aby pokonać tę chorobę konieczne jest podjęcie odpowiednich zabiegów. Warto zapoznać się z jej objawami, by móc jak najszybciej zareagować i w odpowiednim czasie przeprowadzić opryski środkami grzybobójczymi. Profilaktyka w ochronie malin i jeżyn jest nie mniej ważna. Staranna pielęgnacja to najlepszy sposób zapobiegania tej groźnej chorobie wywoływanej przez grzyby. Poznaj sprawdzone sposoby!

Zamieranie pędów - objawy

Zamieranie pędów to choroba grzybowa najsilniej atakująca krzewy malin i jeżyn, które często bywają nadmiernie zagęszczone a to sprzyja rozwojowi choroby. Sprawcą zamierania pędów malin i jeżyn jest głównie grzyb Didymella applanata. Mogą wywoływać je również grzyby Botrytis cinerea, Leptosphaeria coniothyrium czy Phytophthora citricola. Grzyb Didymella applanata zimuje na porażonych pędach, dobrze rozwija się przy wysokiej wilgotności, tam, gdzie woda wolno odparowuje. Pierwsze objawy zamierania pędów malin pojawiają się zazwyczaj w okresie od połowy maja do końca czerwca. Na zainfekowanych młodych pędach o wysokości 20-40 cm pojawiają się wówczas niebieskofioletowe lub brązowe plamy. Zwykle zlokalizowane są one nisko nad ziemią, w okolicach uśpionego pąka przetrwalnego. Plamy te mogą powiększać się w pasma i obejmować cały pęd. Liście na porażonych pędach żółkną, pąki brązowieją, a z zawiązanych owoców dojrzewają tylko nieliczne. Choroba nie zawsze przebiega tak szybko. Często zdarza się, że w pierwszym roku po infekcji można zauważyć jedynie nieliczne plamy o jasnej barwie oraz przedwczesne żółknięcie liści. Dopiero w kolejnym roku choroba daje o sobie znać z większą siłą. Jej oznaką jest mocno ograniczone pojawienie się i rozwój młodych pędów a także usychanie i zamieranie starszych pędów.

W okresie jesiennym kora na porażonych pędach zwykle zabarwia się na kolor srebrny i w widoczny sposób zaczyna odstawać od kruchego, brązowoczarnego drewna. Zimą, po odsłonięciu kory, można zaobserwować pod nią okrągłe skupiska zarodników grzyba. To one wiosną są odpowiedzialne za rozprzestrzenianie się choroby na kolejne pędy.

Przyczyny zamierania pędów

Do zamierania pędów malin i jeżyn przyczyniają się różne gatunki grzybów. Za cel obierają sobie przede wszystkim rośliny osłabione, na przykład wówczas, gdy gleba jest zbyt zwięzła, jej odczyn zasadowy, zawartość humusu za niska, a stanowisko w pełnym słońcu, co sprzyja przesychaniu podłoża. Rozwojowi zamierania pędów malin w dużym stopniu sprzyja także nadmierne zawilgocenie gleby oraz zbyt duże zagęszczenie krzewów. Słońce i susza sprawiają również, że pędy pękają, a przez pojawiające się rysy zarodniki grzyba mają łatwiejszy dostęp do wnętrza tkanek. Istotnym czynnikiem potęgującym zagrożenie infekcją grzybową jest zaatakowanie pędów przez szkodnika pryszczarka namalinka łodygowego. Składa on jaja w spękaniach i ranach na młodych pędach malin i jeżyn. Wylęgające się larwy pryszczarka żerują pod skórą pędów, osłabiając je i ułatwiając wnikanie grzyba do ich wnętrza. Pryszczarek namalinek w dużej mierze przyczynia się do rozprzestrzeniania się porażenia zamieraniem pędów. Sam grzyb bez udziału pryszczarka uszkadza jedynie miękisz korowy pędu, nie wnikając do drewna.

ℹ️ WARTO WIEDZIEĆ

Porażenie roślin przez pryszczarka namalinka łodygowego uznawane jest za jeden z najistotniejszych czynników sprzyjających zamieraniu pędów malin i jeżyn. W połowie lata dochodzi do wylęgu pierwszej generacji szkodnika. Składa ona jaja pod kora pędów, gdy temperatura wzrośnie powyżej 15°C. Ze względu na to, że muchówki te latają jedynie do wysokości 40 cm nad ziemią, najbardziej narażone są dolne części pędów. Larwy pryszczaka żerują pod korą przez dwa do trzech tygodni. Następnie opuszczają pędy i przepoczwarzają się w glebie.

Jak zapobiegać zamieraniu pędów?

Jeśli chcesz ochronić swoje maliny i jeżyny przed zamieraniem pędów koniecznie musisz podjąć odpowiednie kroki. Niestety, nie ma na to skutecznych preparatów. Najlepszą ochroną jest więc zapobieganie pojawieniu się choroby przez stworzenie roślinom optymalnych warunków wzrostu. Na co powinieneś zwrócić uwagę? Zobacz kluczowe czynniki uprawy i pielęgnacji malin i jeżyn:

• Optymalne stanowisko

Zapewnij malinom podłoże luźne, humusowe i kwaśne, najlepiej o pH 4,5-5,5. Do posadzenia malin wybierz miejsce słoneczne, ale zacienione w południe.

• Wilgotność gleby

Staraj się utrzymywać cały czas lekko wilgotną glebę. Pomoże w tym np. warstwa ściółki ze słomy, torfu lub liści. Możesz siać podszyt z aksamitek lub nagietków.

• Podlewanie

W czasie suszy zwróć szczególna uwagę na podlewanie malin i jeżyn. Pędy tych roślin są również bardziej odporne, gdy są zaopatrzone w potas. Przy podlewaniu możesz od czasu do czasu dodać do wody popiół drzewny (garść popiołu na 10 l wody) lub gnojówki z żywokostu (0,5 l gnojówki na 10 l wody).

• Pielęgnacja pędów

Regularnie podwiązuj pędy do podpór. Zapobiegnie to ich uszkodzeniom, które znacznie ułatwiają dostęp zarodników do tkanek.

• Cięcie

Po zbiorach owocujące pędy przytnij tuż nad ziemią. Na każdym krzewie pozostaw jedynie od 6-8 pędów. Ścięte pędy spal. W ten sposób zapobiegniesz rozprzestrzenianiu się choroby oraz szkodników, gdyby były nimi porażone.

Zwalczanie pryszczarka namalinka

Skuteczna walka z zamieraniem pędów wiąże się z podjęciem kilku istotnych działań. Przede wszystkim powinieneś do swojej rutyny ogrodniczej wprowadzić stałą kontrolę. Od wiosny do jesieni regularnie kontroluj młode pędy do wysokości 40 cm nad ziemią, sprawdzając czy nie pojawiły się na nich ryzy lub ślady porażenia. Gdy tylko zaobserwujesz pierwsze objawy, niezwłocznie usuń i zniszcz chore pędy, a roślinom stwórz lepsze warunki siedliskowe. Aby zapobiec przepoczwarzeniu się larw w glebie, od końca maja do końca września wytnij wszystkie młode, porażone pędy. Zapobiegawczo warto również usuwać do połowy maja młode pędy, na których pojawiają się rysy i pęknięcia. W żadnym wypadku nie kompostuj usuniętych pędów ze stwierdzonymi śladami obecności larw. Najlepiej spal je!

Kalendarz prac, czyli co i kiedy…

WIOSNA - kontrolowanie i pielęgnacja

Na wiosnę przeprowadzaj kontrolę młodych pędów pod kątem obecności rys i pęknięć. Jeśli zajdzie taka potrzeba, zapobiegawczo usuń je. Piel chwasty, zasilaj nawozami i kompostem oraz ściółkuj podłoże liśćmi lub słomą. Zapobiegawczo możesz opryskiwac pędy malin i jeżyn wyciągiem ze skrzypu polnego. Wiosna to również czas na podwiązanie wysokich pędów.

LATO - Zbiór i cięcie

Po zebraniu owoców zetnij pędy tuż przy ziemi. Staraj się nie uszkodzić pędów, które jeszcze nie owocują. Sprawdź, czy młode pędy nie zamierają lub czy nie pojawił się na nich pryszczarek. Pamiętaj o regularnym podlewaniu krzewów.

JESIEŃ - Pielęgnacja

Podłoże zasil kompostem i wyściółkuj słomą.

❗UWAGA

Zabiegi cięcia malin i jeżyn wykonuj tylko przy suchej pogodzie. Zarodniki grzyba mogą bowiem przenosić się wraz z kroplami deszczu lub z wiatrem z chorych pędów na zdrowe. Obecność świeżych ran po cięciu sprzyja rozprzestrzenianiu się infekcji.