Warzywa z nasion z własnych zasobów
Właściciele przydomowych ogródków, pól uprawnych i działek przez wiele lat przyzwyczajeni byli do rozmnażania wielu roślin. Z samodzielnie pozyskanych nasion uprawiano przede wszystkim warzywa. Obecnie, wraz z dużą dostępnością gotowych nasion, praktyka ta zanika, a szkoda. Wśród umiejętności ogrodniczych, zbiór własnych nasion, jest przecież jedną z ważniejszych. Jak zapewnić sobie samowystarczalność i obfite zbiory z roku na rok? Poznaj podstawy zbierania własnych nasion i postaraj się wykorzystać tę wiedzę w praktyce.
Dlaczego warto zbierać nasiona?
Zalet zachowywania własnych nasion i uprawiania z nich warzyw jest wiele. Należy zaznaczyć jednak, że warto zbierać nasiona z odmian warzyw dobrze plonujących w lokalnych warunkach siedliskowych. Uzyskanie obfitych zbiorów jest odzwierciedleniem dobrego dopasowania odmiany do typu gleby i mikroklimatu panującego w ogrodzie. Świadczą one również o szczególnej odporności na choroby. Za zbieraniem nasion warzyw przemawia fakt, że dzięki niemu można nie tylko uprawiać odmiany, które potwierdziły swoją przydatność do uprawy, ale także zachować zasoby starszych odmian. Pomimo tego, że mamy nieograniczony dostęp do nasion, warto zacząć je zbierać własnoręcznie dla własnej satysfakcji oraz oszczędności. Wielu ogrodników zgodzi się ze mną, że nic tak nie nakręca, jak zebranie nasion z wyhodowanych przez siebie roślin i zasianie ich w kolejnym sezonie ponownie. Możliwość wypowiedzenia zdania “ Podzielę się z Tobą nasionami” jest satysfakcjonującym dopełnieniem tego ogrodniczego błogostanu.
Jakie odmiany warzyw wybierać?
Planując rozmnażanie warzyw przez nasiona, nie wolno wybierać do uprawy odmian określanych jako mieszańce F1. Ich potomstwo bowiem nie powtarza zestawienia cech, występującego w parze rodzicielskiej, a często też bywa w ogóle niepłodne. Rozmnażając warzywa przez nasiona należy również unikać bliskiego sąsiedztwa różnych odmian. Pomoże to zapobiec ich ewentualnemu krzyżowaniu się.
✔️RADA
Jeśli chcesz zapobiec krzyżowaniu się odmian, możesz zrobić to na kilka sposobów. Najpopularniejszym jest uprawianie jednej odmiany. Możesz również sadzić różne odmiany w odległości powyżej 30 m od siebie. Dobrym sposobem jest także zakładanie torebek na kwiatostany przed rozwinięciem się pąków i później zapylanie ich ręcznie.
Jak zbierać nasiona?
Zanim przystąpisz do zbioru nasion dokonaj selekcji roślin. Do dalszej uprawy wybierz rośliny największe, o smacznych owocach, silnych liściach, odpornych na choroby i szkodniki. To ich nasiona zwykle mają najwyższą jakość. Jak postępować z różnymi rodzajami warzyw?
- warzywa zawiązujące owoce wielonasienne
Należą do nich m.in. pomidor, ogórek i papryka. W przypadku tego typu warzyw, owoce pozostaw na roślinach jak najdłużej, aż osiągną całkowitą dojrzałość. Należy je zebrać dopiero na krótko przed opadnięciem. Nasiona tych owoców wyjmij, umyj wodą, a następnie wysusz przez kilka dni.
- warzywa zawiązujące owoce jednonasienne
Są to m.in. koper, sałata i cebula. Warzywa te wykopuj w całości po osiągnięciu dojrzałości i suszy. Możesz też pozostawić je na grządce, ale wówczas należy założyć papierowe torebki na owocostany i zawiązać je na dole w taki sposób, aby dojrzałe nasiona nie wypadały na podłoże.
- owoce roślin strączkowych
Pozostaw je na roślinach do wyschnięcia i dopiero wtedy zbierz nasiona.
Zebrane nasiona przechowuj w suchym, chłodnym i ciemnym pomieszczeniu.
Zbiór nasion z owoców wielonasiennych krok po kroku
1️⃣ Do rozmnażania przez nasiona wybieraj rośliny najdorodniejsze, posiadające największe owoce. Zwróć uwagę, by były one zdrowe i nie posiadały śladów uszkodzeń przez szkodniki.
2️⃣ Nie spiesz się z zebraniem owoców. Pozostaw je na roślinach aż do pełni dojrzałości, ale zanim opadną i zaczną gnić.
3️⃣ Usuń skórkę i miąższ owocu. Następnie uzyskane z nich nasiona umyj np. w plastikowej misce. Czyste nasiona pozostaw na kilka dni w wodzie.
4️⃣ Wodę z nasionami przelej przez sitko. Następnie odcedzone nasiona wysyp na tacę z wyłożonym na niej ręcznikiem papierowym lub papier śniadaniowym i pozostaw do przeschnięcia.
5️⃣ Możesz przyspieszyć proces suszenia. W tym celu tacę z nasionami umieść pod lampką w odległości 10-20 cm od żarówki. Emitowane przez nią ciepło powoli wysuszy nasiona.
6️⃣ Po suszeniu nasiona pozostaw przez tydzień na papierze śniadaniowym. Następnie przesyp je do opisanego słoiczka z nakrętką.
✔️RADA
Zanim wiosną wysiejesz nasiona, przeprowadź próbę zdolności kiełkowania. W tym celu na płytkiej tacce lub płaskim talerzu ułóż papierowy ręcznik i zwilż go letnią wodą. Następnie ułóż na nim 20-30 nasion. Całość szczelnie okryj plastikową torebką, żeby woda nie wyparowała i trzymaj w temperaturze ok 20°C na oknie. Gdy nasiona skiełkują, policz je o określ, jaka część wykiełkowała. Jeżeli frakcja skiełkowanych nasion wynosi 70-90% oznacza to, że Twój materiał siewny jest dobrej jakości. Gdy wykiełkuje poniżej 40% nasion, materiał nie nadaje się do wysiewu.
Zbiór nasion z popularnych warzyw
Wiesz już, że rośliny wytwarzają nasiona w różny sposób. Poza tym nie każda roślina przekwita w tym samym czasie. Poniżej zamieszczam krótki poradnik dotyczący zbioru nasion najpopularniejszych warzyw. Przy każdym została zawarta również informacja, jak długo zachowuje zdolność kiełkowania.
- Pomidor - wybieraj duże owoce, bez uszkodzeń. Owoce zrywaj gdy zaczynają przejrzewać, ale jeszcze nie opadają i nie gniją. Nasiona wyjmij, oddziel od miąższu. Następnie mocz je przez kilka dni po czym wysusz. Nasiona pomidora zachowują zdolność kiełkowania przez cztery lata. - Ogórek - owoce wybrane do zbioru nasion pozostaw na roślinie. Zbierz je dopiero, gdy będą żółte. Po zebraniu wydłub z nich nasiona, a następnie umyj je w wodzie i wysusz. Nasiona ogórka zachowują zdolność kiełkowania przez pięć lat.
- Marchew - jeszcze przed kwitnieniem pozbądź się starannie wszystkich roślin dzikiej marchwi, które rosną w pobliżu. Kwiatostany pozostaw aż do przekwitnięcia i zawiązania nasion. Następnie zetnij je i wysusz. Zebrane nasiona oddziel i oczyść. nasiona marchwi zachowują zdolność kiełkowania przez trzy lata
- Cebula - podeprzyj pęd kwiatostanowy. Gdy zauważysz, że czarne nasiona są już widoczne, zetnij pędy. Nasiona wytrząśnij lub wysusz pędy wraz z nasionami i potem je wytrząśnij. Nasiona cebuli zachowują zdolność kiełkowania przez rok.
- Fasola - wybieraj rośliny o zdrowych i najdłuższych strąkach. Dojrzałe łuszczyny pozostaw na roślinach aż wyschną. Następnie zbierz je, otwórz i wyjmij nasiona. Zdolność kiełkowania nasion fasoli to trzy lata.
- Groch - wybieraj rośliny o najobfitszym plonie łuszczyn. Dojrzałe strąki pozostaw na roślinach aż do wyschnięcia. Następnie zbierz je, otwórz i wyjmij nasiona. Zdolność kiełkowania nasion grochu wynosi trzy lata.
- Brokuł - róże pozostaw aż do rozwinięcia kwiatów i zawiązania nasion. pozostaw je na roślinie do momentu aż zżółkną i wyschną. Nie uprawiaj w pobliżu innych warzyw kapustnych. Nasiona brokuła zachowują zdolność kiełkowania przez pięć lat.
Kalendarz prac, czyli co i kiedy…
ZIMA - Przygotowanie
Zima to odpowiedni czas, by wybrać odpowiednią odmianę i ją kupić. Pamiętaj jednak, że do rozmnażania nie nadają się odmiany mieszańców F1.
WIOSNA - Pędzenie i sadzenie
Sadzonki warzyw pędź w domu. W keiwtniu - malu podpędzoną lub zakupiona rozsadę posadź do gruntu. pamiętaj, aby wcześniej ją zahartować.
LATO - Obserwacja i zbiór
W trakcie wegetacji kontroluj stan roślin. Stosuj zrównoważone nawożenie i podlewaj, aby rośliny zawiązały owoce wysokiej jakości. Z dojrzałych owoców zbieraj nasiona do dalszego wysiewu.
❗UWAGA
Podczas suszenia nasion na zewnątrz zwróć uwagę na pogodę. Jeśli temperatura będzie przekraczać 35°C lepiej przenieś je chłodniejsze i przewiewne miejsce. Zbyt szybkie suszenie może uszkodzić nasiona.