Rola Azotu we wzroście i rozwoju roślin jest kluczowa. Wraz z fosforem i potasem, azot należy do pierwiastków niezbędnych do życia roślin i zachodzących w nich procesów biologicznych.
Do czego Azot jest potrzebny roślinom?
Azot jest wchłaniany przez roślinę przede wszystkim w formie azotanów oraz jonów amonowych. Stanowi on ważny składnik białek, chlorofilu, witamin, hormonów i DNA. Ponadto azot jest składnikiem enzymów i dlatego tak ważną rolę odgrywa w metabolizmie roślin. Ilość azotu w roślinie wpływa również na jej długość wegetacji czyli na kwitnienie oraz plonowanie. Najbardziej widocznym przejawem dobrej zawartości azotu jest ładny, intensywny zielony kolor roślin.
Jakie są skutki niedoboru azotu w roślinie?
- jasnozieolony kolor liści i łodygi rośliny,
- wątły pokrój rośliny,
- żółknięcie liści,
- Małe, niewykształcone owoce, które zbyt szybko dojrzewają.
Skutki nadmiaru azotu
- przenawożenie azotem wydłuża okres wegetacji rośliny, co powoduje kumulację niebezpiecznych dla zdrowia ludzi azotanów a także przemarzanie roślin,
- nienaturalnie zielone liście
- źle wykształcone liście tzn. za bardzo wyciągnięte lub po prostu bardzo duże,
- słabe owocowanie, a także małe owoce
- ograniczone kwitnienie.
Skąd się bierze azot w glebie?
Azot pochodzi głównie z rozkładających się resztek roślinnych i zwierzęcych. Znajduje się również w próchnicy. Najwięcej azotu znajduje się w wierzchniej warstwie gleby. Azot w postaci azotanowej występuje niemal w całości w roztworze glebowym, natomiast azot w postaci amonowej jest zatrzymywany jest okresowo przez tzw. koloidy glebowe (jest to tzw. sorpcja wymienna – zjawisko zapobiegające wymywaniu azotu w głąb gleby i jest magazynem, z którego pierwiastek ten poobierany jest do roztworu glebowego). Zawartość azotu w podłożu zmienia się w ciągu roku oraz w zależności od panującej temperatury. Najmniej azotu występuje zimą a najwięcej wiosną. Latem poziom azotu znów zaczyna spadać w związku z dużym pobieraniem go przez rośliny.
W jaki sposób rośliny pobierają azot?
Większość roślin pobiera azot z gleby dzięki korzeniom. Jest jednak pewna grupa roślin które wiążą wolny azot z powietrza, mowa tu o roślinach motylkowych takich jak: łubin, lucerna, koniczyna, groch, groszek. Dzieje się tak na skutek symbiozy roślin z bakteriami. Na korzeniach których rozwijają się specjalne brodawki, w których bakterie azotowe (z rodzaju Rhizobium) wiążą azot i w wyniku przemian chemicznych oddają dostępne formy azotu (np. amoniak), korzystając w zamian z roślinnych zasobów węglowodanów. Dlatego rośliny motylkowe to świetny nawóz naturalny (tzw. nawóz zielony).
Nawożenie roślin azotem
Nawozy azotowe można podzielić na:
- przedsiewne (nawozy amonowe),
- pogłówne (saletra),
- uniwersalne (saletra amonowa i mocznik).
Dla początkujących ogrodników dostępne są bezpieczne i łatwe w stosowaniu specjalne nawozy (płynne lub granulowane) przeznaczone do zasilania konkretnych grup roślin ozdobnych lub użytkowych, o określonym zapotrzebowaniu na azot i inne składniki. Bardzo dobrym i ekologicznym sposobem jest stosowanie nawozów naturalnych takich jak: kompost, gnojówka, obornik, wyciąg z roślin. Uprawianie roślin motylkowych (np. jako poplon), również istotnie wzbogaca glebę w azot w sposób naturalny.
