Wrotycz pospolity- co to za roślina?
Tanacetum vulgare- czyli wrotycz pospolity. Ta popularna bylina nazywana jest również mlecznicą czy piżmem. Kiedyś w zielarstwie był powszechnie stosowany w walce z pasożytami.
Wrotycz pospolity to bylina wieloletnia powszechnie występująca w Polsce porastając łąki, pola, zbocza i rowy. Można ja także dostać w postaci sadzonki w skalpach ogrodniczych. Dorasta do 1,5 m wysokości i posiada baldachowate, żółte kwiaty. Mlecznica kwitnie od lipca do września. Wrotycz pospolity wydziela intensywny, kamforowy zapach.
W jaki sposób wykorzystać wrotycz zdrowotnie?
W ziołolecznictwie wykorzystuje się praktycznie całą roślinę. Jednak najbardziej wartościowe są ciemno żółte kwiaty które zbiera się od połowy lipca do września. Kwiatostany najlepiej suszyć w temp. 35 stopni C a wysuszone już kwiaty najlepiej jest przechowywać w szklanych naczyniach. Wrotycz pospolity zawiera olejki eteryczne, flawonoidy, garbniki, gorycze (β-tujon, izotujon), kwasyorganiczne, monoterpenoidy oraz dużą zawartość potasu. Lecznicze działanie przypisuje się głównie obecności β-tujonu, a także laktonom seskwiterpenowym, .
Wrotycz pospolity kiedyś :
Wrotycz pospolity przed wiekami był cenionym surowcem zielarskim, stosowanym zarówno zewnętrznie jak i wewnętrznie. Mlecznica wykorzystywana była w medycynie średniowiecznej przy katarze czy jako środek pobudzający krwawienie miesięczne. Medycyna ludowa wrotycz pospolity wykorzystywała głównie w walce z pasożytami układu pokarmowego, przede wszystkim w leczeniu owsicy i glistnicy. Wrotycz zewnętrznie stosowany był w bólach reumatycznych i przy nadciągniętych ścięgnach. Stosowany był także przy trudno gojących się ranach. Starsi ludzie tacy jak babie i prababcie wieszały wysuszony wrotycz w szafie, co miało odstraszać mole. Ciekawostka jest to, że w Norwegii gdy kogoś bolały zęby, zapiekano mlecznice w cieście i podawano obolałej osobie. W dawnej Bretanii robiono napój wrotyczowy który chronił ludzi przed złymi mocami. Także w religii protestanckiej wykorzystywano wrotycz, umieszczając jego liście w książeczkach do modlitwy. Jego silny zapach zapobiegał uśnięciu modlących się wiernych..
Wrotycz pospolity dziś:
Obecnie wrotycz wykorzystuje się jedynie do stosowania zewnętrznego, ponieważ posiada on w swoim składzie trujący tujon. Reguluje to rozporządzenie (WE) NR 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. Według dyrektywy wrotycz nie może znajdować się mieszankach ziołowych przeznaczonych do stosowania wewnętrznego, a w preparatach farmakologicznych jego ilość musi być jasno określona, a skład wyszczególniony na opakowaniu. Ale w mieszankach ziołowych do stosowania zewnętrznego jest dopuszczony. Wyciągi z wrotyczu działają przeciwrobaczo, przeciwgrzybiczo, przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, pierwotniakobójczo, wykrztuśnie, tonizującą i wzmacniająco, silnie żółciopędnie, napotnie (bardzo silnie), przeciwgorączkowo, moczopędnie, nasennie (silnie), uspokajająco, (bardzo efektywnie), przeciwbólowe, przeciwobrzękowo, przeciwzapalnie, nasercowo (zwiększają siłę skurczu mięśnia sercowego i zwalniają rytm serca), rozkurczowo, odtruwająco; wzmagają produkcję śliny, soku żołądkowego, trzustkowego i jelitowego; pobudzają apetyt i regulują trawienie; wpływają na gospodarkę hormonalną; regulują miesiączkowanie i metabolizm.
Uwaga!
Wrotycz zakazany jest dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Roślina ta powoduje poronienia, a składniki czynne zioła przenikają do mleka.
Jak wykorzystać wrotycz w domu i w ogrodzie?
Wrotycz pospolity wydziela charakterystyczny zapach przypominający kamforę dlatego świetnie odstrasza muchy, komary, kleszcze i mrówki. Gdy nie mamy w domu moskitiery i w okresie letnim dokuczają nam muchy, wystarczy zrobić bukiet z wrotyczu i umieścić go w wazonie. Wywar z ziela wrotyczu wykorzystuje się do zwalczania stonki ziemniaczanej i mszyc. W ochronie roślin ogrodowych pomoże wrotyczowa gnojówka, którą przyrządza się na bazie świeżych liści. By ją przyrządzić trzeba zalać 1 kg pociętych liści 10 litrami wody i odstawić na 14-20 dni. Następnie gdy gnojówka przestanie się pienić zmieszaj ją z woda w stosunku 1:15 i opryskaj rośliny.
